เช่นเดียวกับการทำธุรกรรมทางการเงิน ก่อนหน้านี้หากต้องการทำธุรกรรมทางการเงิน เช่น ฝาก ถอน โอน เงินกู้ บัตรเครดิต บัญชีเงินฝาก ต้องไปที่ธนาคาร เมื่อเข้าสู่ยุคดิจิทัลมีร้านค้าออนไลน์มากมาย สถาบันการเงินหรือธนาคารที่พัฒนาเป็น Mobile Banking ช่วยให้ลูกค้าทำธุรกรรมผ่านโทรศัพท์มือถือหรือสมาร์ทโฟนได้ หรืออาจกล่าวได้ว่ากำลังย้ายธนาคารไปยังโทรศัพท์มือถือ นอกเหนือจากการระบาดของโคโรนาไวรัสในช่วง 2 ปีที่ผ่านมา ทุกคนต่างหันมาใช้ธนาคารออนไลน์เพื่อความปลอดภัยซึ่งสะดวกและรวดเร็วเหมือนกับการทำธุรกรรมแบบเดิมๆ

           โดยภาพรวมแล้วอาจกล่าวได้ว่าคนไทยตอบรับกระแสดิจิทัลได้ดี เผยรายงานล่าสุดว่า คนไทย 52 ล้านคน หรือเกือบ 3 ใน 4 ของประชากรทั้งประเทศ ใช้งานอินเทอร์เน็ตและโซเชียลมีเดีย ซึ่งจากข้อมูลพบว่า คนไทย อายุระหว่าง 16-64 ปี มีสมาร์ทโฟนในสัดส่วนสูงถึง 94% ผู้ใช้โซเชียลมีเดียไทยส่วนใหญ่มีอายุระหว่าง 25-34 ปี รองลงมาคือ 18-24 ปี และ 35-44 ปี ตามลำดับ Facebook, YouTube และ Line ยังคงเป็นแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดียยอดนิยมที่คนไทยนิยมมากที่สุด (จิราภรณ์, 2020)

           นอกจากนี้ คนไทยยังใช้อินเทอร์เน็ตเฉลี่ยวันละ 9 ชั่วโมง ซึ่งเท่ากับเกือบ 3 ชั่วโมงในการเล่นโซเชียลมีเดีย ซึ่งสอดคล้องกับข้อมูลเพิ่มเติมที่คนไทยส่วนใหญ่ใช้โทรศัพท์มือถือเล่นโซเชียลเป็นหลักทางออนไลน์ ส่วนที่สองช้อปปิ้งและที่สามคือการทำธุรกรรมทางการเงิน จากการสำรวจพฤติกรรมผู้บริโภคชาวไทยทางออนไลน์ พบว่า 82% ของคนไทยเคยซื้อสินค้าหรือบริการผ่านช่องทางออนไลน์ โดยธุรกิจที่มียอดขายออนไลน์เติบโตสูงสุดในปีที่ผ่านมา ได้แก่ อาหาร ของเล่น เฟอร์นิเจอร์ เสื้อผ้า และการท่องเที่ยว

          ช่องทางการชำระเงินที่คนไทยนิยมใช้ ได้แก่ บัตรเครดิต, E-Wallet, โอนเงินผ่านธนาคาร และ เก็บเงินปลายทาง หรือเก็บเงินปลายทาง กระแสความนิยมโซเชียลมีเดียของคนไทยสะท้อนจากผลวิจัย “Conversational Commerce : The Next Gen of E-com” โดยบีซีจีเผยคนไทยนิยมซื้อของผ่าน Social Commerce มากถึง 40% (เฉลี่ยภาคตะวันออกเฉียงใต้ของภูมิภาคเอเชียประมาณ 20%) สูงกว่าแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซเช่น Lazada, Shopee, JD คอม ฯลฯ 35% และเว็บไซต์ ของแบรนด์ต่างๆ 25% ตามลำดับ ทุกวันนี้ แพลตฟอร์ม Social Commerce ชั้นนำได้พัฒนาฟังก์ชันเพื่อให้สะดวกยิ่งขึ้นสำหรับผู้ซื้อในการยุติธุรกรรมการซื้อขายบนแพลตฟอร์มของตน โดยไม่ต้องเชื่อมต่อและเปิดแอปพลิเคชันธนาคารอีกครั้งเพื่อชำระเงิน (สุจิต, 2019)

         Social Banking หากแปลตามตัวอักษรคือการทำธุรกรรมผ่านแพลตฟอร์มโซเชียลมีเดีย เพื่อขยายความ Social Banking เป็นรูปแบบหนึ่งของบริการทางการเงินที่ไม่มีธนาคารที่สามารถเข้าถึงผู้คนจำนวนมากในปัจจุบันนี้และเป็นที่รู้จักกันแบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ:

1. เป็นความร่วมมือระหว่างเจ้าของแพลตฟอร์มที่มีฐานข้อมูลลูกค้าขนาดใหญ่ และธนาคารที่มีจุดแข็งด้านบริการทางการเงินที่แข็งแกร่ง เป็นพันธมิตรและรับผลประโยชน์ร่วมกัน ตัวอย่างเช่น ในประเทศจีน การชำระเงินสามารถทำได้ผ่าน Alipay และ WeChat และมีการใช้กันอย่างแพร่หลาย แม้แต่ในประเทศไทย ธนาคารชั้นนำก็มีความเคลื่อนไหวมาก เช่น ธนาคารกสิกรไทยได้ร่วมมือกับแอพพลิเคชั่น Line เพื่อจัดตั้งบริษัท ไลน์ กสิกรไทย ภายใต้ชื่อ “ไลน์ บีเค” เพื่อเปิดตัวผลิตภัณฑ์เช่นการขอสินเชื่อ ผ่านแอปพลิเคชัน Line เป็นต้น (ฐิติมา, 2564)

2. รูปแบบของ บริษัท เทคโนโลยีขนาดใหญ่ที่เป็นเจ้าของแพลตฟอร์มโซเชียลเพื่อสร้างบริการธุรกรรมทางการเงินในสกุลเงินดิจิทัล (Cryptocurrency) สามารถใช้ผ่านช่องทาง E-wallet ในการซื้อขาย แลกเปลี่ยน สินค้าและบริการได้เป็นอย่างดี ตัวอย่างเช่น สกุลเงิน Liba ที่พัฒนาโดย Facebook ซึ่งจะให้บริการแก่ผู้ใช้บนแพลตฟอร์มของตน เป็นต้น

        จุดแข็งของ Social Banking มีความได้เปรียบในด้านข้อมูล เพราะคนส่วนใหญ่ในปัจจุบันสามารถเข้าถึงแอปพลิเคชั่นโซเชียลต่างๆ ได้ จึงสามารถเข้าถึงผู้คนจำนวนมากได้ แม้แต่คนที่ไม่มีบัญชีธนาคารก็สามารถทำธุรกรรมทางการเงินได้ เพราะจริงๆ แล้วมีคนจำนวนไม่น้อยที่ไม่มีบัญชีธนาคารและไม่มีใบแจ้งยอด ไม่สามารถยืมหรือขอสินเชื่อจากธนาคารได้ ทำให้ไปกู้ยืมนอกระบบ แต่ Social Banking สามารถลดช่องว่างนี้ได้ เช่นเดียวกับในประเทศไทย ผู้ขับขี่แกร็บสามารถขอผลิตภัณฑ์แต่ละรายการจากแกร็บได้ จุดอ่อนของ Social Banking ในปัจจุบัน Social Banking ยังคงสร้างความเชื่อมั่นให้กับประชาชนไม่ได้เท่าที่ควร