Five Forces Model คืออะไร

            คือ เครื่องมือในการวิเคราะห์ตำแหน่งและสภาพแวดล้อมการแข่งขันทางธุรกิจ 5 ด้าน หรือแรงกดดันทั้ง 5 มีจุดประสงค์เพื่อที่คุณสามารถเข้าใจปัจจัยต่าง ๆ ได้อย่างดีและสามารถสร้างแนวป้องกันเพื่อให้ธุรกิจของคุณยังคงได้เปรียบทางการแข่งขันอยู่เสมอ ผู้บริหารสามารถนำเครื่องมือนี้มาใช้วิเคราะห์โครงสร้างธุรกิจและอุตสาหกรรม เพื่อหากลยุทธ์รับมือที่เหมาะสมที่สุด ซึ่ง Five Forces Model ถูกคิดค้นโดย Michael E. Porter จากมหาวิทยาลัย Harvard

Five Forces Model จะประกอบด้วยปัจจัย 5 ด้าน

1. อำนาจต่อรองจากลูกค้า (Bargaining Power of Customers) ผู้บริหารต้องสร้างคุณค่าในตัวสินค้าเพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้า ผู้ประกอบการจะต้องกำหนดกลุ่มลูกค้าที่ชัดเจน นอกจากนั้นผู้บริหารจะต้องสร้างแบรนด์สินค้าให้แข็งแกร่ง

2. อำนาจต่อรองจากคู่ค้า (Power of Suppliers) ซัพพลายเออร์หรือคู่ค้า ซึ่งมีหน้าที่ส่งวัตถุดิบสำหรับการผลิตให้กับธุรกิจของเรา ซึ่งความต้องการพื้นฐานของคู่ค้า ก็คือ ทำยังไงก็ได้ให้ได้มูลค่าจากสินค้าด้วยปริมาณที่ต้องเสียไปน้อยที่สุด หากเรามีอำนาจการต่อรองที่ต่ำ ธุรกิจก็จะต้องแบกรับความเสี่ยงของต้นทุนที่เพิ่มสูงขึ้นไปด้วย

3. การเข้ามาของผู้ประกอบการรายใหม่ (Threat of New Entrants) การเข้ามาของคู่แข่งรายใหม่ จะทำให้ส่วนแบ่งทางการตลาดที่เคยได้รับลดน้อยลงไป ผู้บริหารควรปรับกลยุทธ์ทางธุรกิจใหม่รับมือกับการเปลี่ยนแปลง ต้องวางแผนอย่างไรในการให้ลูกค้าซื้อหรือใช้บริการของเรา และสร้างวิธีป้องกันไม่ให้เกิดคู่แข่งรายใหม่ๆ

4. การคุกคามจากสินค้าทดแทน (Threat of Substitutes) ถือว่าเป็นแรงกดดันที่มีผลกระทบมากที่สุด อาจไม่ใช่สินค้าประเภทเดียวกันแต่วัตถุประสงค์ในการใช้งานคล้ายกันหรือเหมือนกัน ทำให้เพิ่มทางเลือกแก่ลูกค้า ฉะนั้นควรให้ความสำคัญกับการพัฒนาคุณภาพ ทำให้สินค้ามีเอกลักษณ์จนน่าซื้อมากกว่าสินค้าทดแทน

5. การแข่งขันของผู้ที่อยู่ในตลาดเดิม (Industry Rivalry) การที่มีคู่แข่งในตลาดมาก จะยิ่งลดโอกาสในการขายสินค้าของบริษัท ผู้บริหารควรพิจารณาจากปัจจัยจำนวนคู่แข่ง และอัตราการเติบโตของธุรกิจ นอกจากนั้นควรวางแผนกลยุทธ์ให้รัดกุมหากต้องการเข้าสู่ตลาดนั้นๆเพื่อลดความเสี่ยง

ข้อดีของ Five Forces Model มีอะไรบ้าง

            ง่ายต่อการทำความเข้าใจ และการใช้งาน ซึ่งทั้ง 5 ปัจจัยครอบคลุมประเด็นที่เกี่ยวข้องโดยตรงต่อการเติบโตของธุรกิจ จะช่วยให้เห็นภาพรวมของการแข่งขัน สำหรับนักลงทุนเป็นเครื่องอีกตัวที่ใช้วิเคราะห์อุตสาหกรรมนั้นๆ ก่อนตัดสินใจซื้อหุ้นตัวนั้น

            จะสังเกตว่าจากการวิเคราะห์ Five Forces Model และแนวทางแก้ปัญหาทั่วไปเมื่อเกิดอุปสรรคต่างๆขึ้น การหันมาให้ความร่วมมือกับคู่แข่งเป็นทางออกที่ใช้อยู่เสมอ เช่นการรวมกลุ่มกันต่อรองกับลูกค้าหรือกับคู่ค้า ฉะนั้นอย่ามองว่าคู่แข่งทางธุรกิจเป็นศัตรูเสมอไป บางครั้งอาจจะต้องการความร่วมมือซึ่งกันและกัน